Publicaties van Coornhert

Coornhert heeft veel geschreven. In totaal zo’n 150 publicaties. Hij schreef dikke en geleerde boeken maar ook pamfletten, essays, toneelstukken, gedichten en vertalingen. Hij schreef over filosofie, ethiek, politiek, theologie en religie, de Nederlandse taal en het gevangeniswezen, over predestinatie, de erfzonde, de Bijbel, het doden van ketters en vele andere onderwerpen. 

Coornhert schreef in een onberispelijk Nederlands, niet in het Latijn, in die tijd de gangbare taal onder geleerden. Dat was een bewuste keuze: hij wilde de gewone mens bereiken, kennis moest voor iedereen toegankelijk zijn, ongeacht opleiding of maatschappelijke status.

Coornhert was als schrijver een laatbloeier. Zijn eerste boek van enige omvang Verschooninghe van de Roomsche afgoderij, publiceerde hij in 1560. Hij was toen 37 of 38 jaar. Het was een tractaat tegen de doopsgezinden en tegen de ideeën van Calvijn. Deze laatste reageerde hierop met een uitgebreid pamflet, waarin hij Coornhert een wild beest, een schurk en een varken noemde en Hollandse katholieken aanraadde Coornhert en zijn gedachten te mijden als de pest. Vele jaren later publiceerde Coornhert een boek waarin hij zich tegen de ‘monstrueuse opinien’ van Calvijn verzette en aangaf waarom hij zich niet wenste aan te sluiten bij ‘eene secte, so godtloos ende dyvelsch wesende’.

Zijn belangrijkste werk rondde Coornhert in 1585/1586 in Emden in Duitsland af Zedekunst dat is Wellevenskunste. Zijn meest omvangrijke boek Van de predestinatie schreef hij in vijf weken in 1590, het jaar van zijn overlijden.

In 1630 zijn de verzamelde werken van Coornhert uitgegeven (Wercken, in 3 dikke delen door Jacob Aertsz. Colom). Overigens zijn daarin lang niet alle teksten van Coornhert opgenomen. Er wordt door de Coornhert Stichting, de Koninklijke Bibliotheek, de Universiteitsbibliotheek van de Universiteit van Amsterdam en de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (DBNL) hard aan gewerkt om alle teksten van Coornhert te digitaliseren en gratis beschikbaar te stellen. Een deel van de gedigitaliseerde teksten is al op de DBNL-site te vinden (dbnl).

Op deze site staat ook een beknopte en een uitgebreide inhoudsopgave van de Wercken. Daarnaast is er ook een selectie van biografisch materiaal over Coornhert uit de Wercken.

Klik hier voor een uitgebreide lijst van publicaties over Coornhert.