Uitgave van de Coornhert Stichting Haarlem ter gelegenheid van de 450-jarige herdenking van het Beleg van Haarlem.

Het verzet tegen de Spanjaarden tijdens de belegering van Haarlem (1572- 1573) kan als het belangrijkste wapenfeit uit de geschiedenis van de stad worden beschouwd. De Haarlemmers slaagden erin het onoverwinnelijk geachte leger van koning Filips II zeven maanden te weerstaan. Maar Haarlem moest zich uiteindelijk toch overgeven omdat voor de hele bevolking de hongerdood dreigde. Het feit dat Haarlem het zolang wist vol te houden heeft flinke schade toegebracht aan de reputatie van het leger van Filips II dat zich onoverwinnelijk waande. Het koninklijk leger heeft voor Haarlem grote verliezen geleden en ook financieel is het beleg voor Spanje een ramp geworden.  

 De meest uitgebreide bron tot de kennis van het beleg is het vermaarde dagboek van  Willem Janszoon Verwer, telg uit een belangrijke Haarlemse familie. Hij heeft het allemaal meegemaakt. In driehonderdzestig handgeschreven pagina’s neemt hij ons vrijwel dagelijks mee naar het leven in de belegerde stad, met de vele beschietingen, gevechten en moordpartijen, met honger, ziekte, dood en wanhoop.

In 1973 is het dagboek van Verwer, het Memoriaelbouck zoals hij het zelf noemde, al in druk uitgegeven. De tekst van deze uitgave was in de oorspronkelijke zestiende-eeuwse taal en dat kunnen nog maar heel weinig mensen lezen. Daarom is binnen het bestuur van de Coornhert Stichting Haarlem het idee ontstaan om te komen tot een hertaling in modern en toegankelijk Nederlands. Drs. Barbara Kooij, lang werkzaam als vertaler en docente Spaans, heeft voor een heel fraaie en zeer goed leesbare hertaling gezorgd. Geschiedenis op het grensvlak Nederland/Spanje is haar passie. Zij is een kenner van het Haarlemse beleg. Zo kwam zij in 2018 met een omvangrijke bronnenpublicatie, met de vertaling van 138 teksten van Spaanse ooggetuigen van het beleg. Ook publiceerde zij in een vooraanstaand Spaans militair-historisch tijdschrift over de belegering van Haarlem door de Spanjaarden. Ze was een van de drie auteurs van een in 2022 verschenen boek Haarlem 1572-1573. De stad belegerd en verdedigd, waarin een dubbelportret van het beleg & Kenau. Met hetzelfde team van co-auteurs (Wim Cerutti en Maria van Vlijmen) is Dagboek van een ooggetuige tot stand gebracht.

Willem van Oranje, Coornhert en Kenau

In het dagboek van Verwer komen we Willem van Oranje, de leider van de Opstand, herhaaldelijk tegen. Het bevat trouwens een van de oudste vermeldingen van het Wilhelmus. In het dagboek is ook sprake van de humanist en Haarlemse stadssecretaris Dirck Volckertszoon Coornhert (1522-1590), een belangrijk adviseur en geestverwant van de Prins. Coornherts 500ste geboortejaar werd in 2022 in Haarlem uitgebreid herdacht en gevierd. Het beleg van Haarlem heeft ook een nationale heldin opgeleverd: Kenau Simonsdochter Hasselaer. Ook zij wordt in het dagboek van Verwer vermeld.

Het boek werd gepresenteerd op 12 juli 2023; precies 450 tevoren was aan het beleg een einde gekomen. Het boek beschrijft uit de eerste hand een vrijheidsoorlog en biedt een vaak spannend verhaal van een gruwelijke en langdurige belegering, die aan vele duizenden  soldaten en burgers het leven heeft gekost. De vrijheid is hier duur betaald. Dagboek van een ooggetuige vormt een boeiend monument om deze vrijheidsstrijd te herdenken.

Dagboek van een ooggetuige, Haarlem belegerd door de Spanjaarden (1572-1573). Haarlem 2023. Auteur: Barbara Kooij. Co-auteurs Wim Cerutti en Maria van Vlijmen. Een uitgave van de Coornhert Stichting Haarlem. Uitgeverij Loutje, Haarlem ISBN/EAN: 978-94-91936-42-5.  Formaat: 17 x 24 cm. softcover met flappenomslag. Omvang: 304 pagina’s, geïllustreerd met 93 afbeeldingen en foto’s. Winkelprijs: € 27,50.