In de Nieuwe Kerk in Amsterdam werd op 28 oktober, aan de vooravond van de sterfdag van Coornhert, tijdens een bijzondere bijeenkomst een gedenkteken voor Coornhert onthuld. Coornhert werd op nr. 111 in de Warmoesstraat geboren, toen de meest aanzienlijke straat van de stad. Hier woonde hij de eerste zestien jaar van zijn leven.
Sinds 2018 is in de Nieuwe Kerk een schrijverspantheon in ontwikkeling, een ereplaats om literaire grootheden te herdenken. Daartoe wordt een steen of zerk van flinke afmetingen, voorzien van de naam van de schrijver en een korte tekst, als ware het een grafsteen, in de kerkvloer ingemetseld. Na Hella Haasse, Joan Huizinga, Multatuli en Willem Frederik Hermans, was nu als vijfde Dirck Volckertszoon Coornhert uitverkoren.
Tijdens de sfeervolle plechtigheid kwam een drietal sprekers aan het woord.
Eerste spreker was de voorzitter van de Coornhert Stichting Haarlem Wim Cerutti, die een samenvatting gaf van de belangrijkste denkbeelden van Coornhert om te komen tot een rechtvaardige samenleving: vrijheid, gelijkwaardigheid, tolerantie, kennis, waarheid en naasteliefde.
Boris Dittrich, oud-tweede kamerlid en oud-fractievoozitter van D66, lang werkzaam bij Human Rights Watch, voorvechter van de gelijke behandeling van de LHBTIQ+-gemeenschap, oud-rechter en nu lid van de Eerste Kamer, prees de enorme denkkracht van Coornhert en belichtte diens rol bij de humanisering van het strafrecht. Hij betoogde dat er de laatste jaren vanuit de samenleving en de politiek teveel wordt geroepen om zwaardere straffen en dat naar aanleiding daarvan wetgeving de positie van de rechter kan beperken. Deze moet echter in onafhankelijkheid kunnen afwegen en de straf en strafmaat kunnen toesnijden op ieder individueel geval. Geef de rechter de vrijheid om maatwerk te leveren, zo bepleitte Dittrich. Van 1971 tot 1999 was de Coornhert-Liga actief, waarvan de leden ontwikkelingen in het strafrecht zeer kritisch volgden. Dittrich stelde dat deze geluiden vanuit de maatschappij tegenwoordig node worden gemist. Hij pleitte voor het oprichten van een Coornhert-Liga nieuwe stijl, waarbij hij de oud-minister van justitie en oud-premier Dries van Agt citeerde, die recent hetzelfde had bepleit, waarbij deze stelde: Het roepen en blaten om meer strafbaarstellingen, langduriger en hardvochtiger straffen en meer dienaren van de zwaardmacht om ons heen, is een akelige kakofonie geworden.’
Minister voor Rechtsbescherming Franc Weerwind (D66), oud-burgemeester van Velsen en Almere hield tenslotte een bevlogen betoog hoe hij bij het denken over verschillende onderdelen van zijn portefeuille zich ook liet inspireren door het wijze en milde gedachtengoed van Coornhert. Kritisch meedenken vanuit de maatschappij over ontwikkelingen in het strafrecht in de meest brede zin juichde hij toe.
Met enkele leerlingen van het Coornhert Lyceum onthulden de sprekers vervolgens de Coornhert-gedenksteen. Hierop staat een van de vermaarde oneliners van Coornhert: ‘wie nimmer twijfelt, leert niet’.
Al met al een door de Nieuwe Kerk prachtig verzorgde avond waarmee Amsterdam zich schaarde bij de steden die aandacht besteden aan de herdenking van het vijfhonderdste geboortejaar van Coornhert.
Toelichting op de foto’s (met veel dank aan fotografe Janiek Dam)
Tekenen van het gastenboek door Boris Dittrich (1), Wim Cerutti (2) en Franc Weerwind (3). Welkom door Annabelle Birnie, directeur Nieuwe Kerk (4-7). Inleiding door Paul Mosterd, adjunct-directeur Nieuwe Kerk (8-9). Voordracht door Wim Cerutti (10-13), Boris Dittrich (14-15) en Franc Weerwind (16-18). Onthulling van de Coornhert-gedenksteen door Dittrich, Cerutti en Weerwind met drie leerlingen van het Coornhert Lyceum (19-22). Drankje na afloop (23-32) met o.a. Willemijn Cerutti en Jan Dirkzager (27), Albert Patijn, Machteld en Willem Veenhoven, Joan Patijn (28). Martin Sommer, Wim Cerutti, Louise van Zetten, Jan Spoelder (29). Afscheid van Coornhert (32).
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32